PVC Borular
Elektrik iç tesisatının, PVC borularla yapılacağı belirtilen bölümlerde TS 2846 standardına uygun imal edilmiş vidasız (A) veya vidalı (AV) sert PVC borular ve ek parçaları kullanılacaktır.
Boru ve ek parçalarının iç ve dış yüzeyleri düzgün olacak, bu yüzeylerde pürüz, çapak, çatlak ve kablo yalıtımına zarar verebilen kusurlar bulunmayacaktır. Boru ve ek parçalarının uçları, boru veya ek parçasının eksenine dik ve düzgün olarak kesilmiş olacak ve kesilme yerlerinde çapak veya keskin kenar bulunmayacaktır.
Boru ve ek parçalarının boyutları, sabit yüke, darbelere, eğilmeye, sıcaklığa ve yanmaya karşı dayanıklılığı ile dielektrik dayanımı, atıf yapılan standarttaki ilgili istekleri sağlayacak düzeyde olacaktır.
Tesisatta sert PVC boru kullanılan bütün pano ve tablolar veya sistemin diğer madeni aksamı, akım taşıyan iletkenlerle birlikte çekilen ayrı bir çıplak veya izole toprak iletkeni ile topraklanacaktır. Borular 70 oC derecelik iletken ısısında yanmayacak ve deforme olmayacaktır.
Galvaniz Çelik Borular
Elektrik iç tesisatının galvaniz çelik borular içinde yapılacağı belirtilen bölümlerde, TS 301’e uygun imal edilmiş dikişsiz, vidalı çelik borular ve TS 931’e uygun çelik vidalı boru bağlantı parçaları kullanılacaktır. Borular ve ek parçaları, içten ve dıştan, düzgün ve eşdağılımlı olarak galvanizlenmiş olacaktır. Boru ve ek parçalarının iç yüzeylerinde, kablo yalıtımına zarar verebilecek pürüz, çapak ve benzerleri bulunmayacaktır.
Boru Çapları
PVC ve galvaniz çelik boruların çapları, boru içinden geçirilecek kablo sayısı ve iletken kesitleri Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği’nde belirtilen çaplardan daha küçük olmayacaktır. Gerek çelik, gerekse PVC boruların minimum nominal çapları 3/4″ (20 mm) olacaktır. Galvaniz boruların çapı, içinden geçirilecek kablonun çapının en az 1.6 katı kadar olacaktır. Ancak hiç bir şekilde, çelik veya PVC boru içinden geçen iletkenlerin (izolasyon kalınlığı dahil) toplam kesit alanı, boru kesit alanının:
1. İki iletkenli sistemde %31’ini
2. Üç veya daha çok iletkenli sistemde %40’ını geçmeyecektir.
Kablo Tepsileri (Kablo Tavası) ve Merdivenleri
Asma tavan üstü boşluklarda ve gerek görülecek diğer yerlerdeki çoklu kablo geçişleri için kablo tepsileri kullanıldığında, bu tepsiler, en az 2 mm kalınlığında çelik sacdan yapılmış ve TS 914’e uygun olarak sıcak daldırma yöntemi ile veya elektroliz yoluyla galvanizlenmiş, ağır hizmet tipi olacaktır.
Kanalların bina elemanlarına montajı için hazır konsol parçaları olacaktır. Kanallar, içindeki kablo miktarına göre ve imalatçı firma verileri doğrultusunda en büyük sehim 1/300 olacak aralıklarla konsollara asılacaktır. Konsol aralıkları hiçbir şekilde 2m.den fazla olmayacaktır, lm’yi aşan her bağımsız parça için en az iki konsol tesis edilecektir.
Tüm modüllerin bağlantısı çelik cıvata, somun ve yaylı-tırnaklı rondela ile kolayca yapılacaktır.
Kablo kanalının imalat esnasında kesilmesi gerekirse, el testeresi kullanılacak ve kapaklar temizlendikten sonra korozyona karşı boya ile boyanacaktır.
Kuvvetli akım ve zayıf akım kabloları için ayrı kablo kanalları tesis edilecektir. Ancak kablo sayısının az olması durumunda kanal içi metal seperatör elemanlar kullanılarak aynı kanal içinde ayrı bölmelerde tesis edilebilecektir.
Üst üste tesis edilecek kanallar arasında en az l0 cm. açıklık bırakılarak yeterli havalandırma sağlanacaktır.
Kanal içinde tesis edilecek kablolardan kol almak gerektiğinde kanal üzerinde buat kolyesi veya kanal yanında düşey mesnet tesis edilecektir. Buatlar kolyeye veya mesnede monte edilecektir.
Tüm kablo kanal parçaları toprakla irtibatı sağlanacaktır.
Mesnetleme veya askıya alma, ek yapma, dönüşler ve geçişler için aynı yapımcının standart hırdavatı ve yardımcı parçaları kullanılacaktır. Kablo tepsilerinin genişliği hesaplanırken, kablolar arasında kablo çapı kadar aralık bırakılacaktır.
Kablo tepsileri ve ek parçaları en az 10 cm derinliğinde ve kabloların yan yana ve tek tabaka halinde yerleştirilmesine olanak verecek genişlikte olacaktır. Tepsi ve ek parçalarının yüzeylerinde düzgün aralıklarla açılmış kablo havalandırma delikleri bulunacaktır. Bu deliklerin toplam alanı, tepsi toplam alanının %50’sinden az olmayacaktır.
Tepsi ve ek parçalarının yüzeyleri düzgün ve pürüzsüz olacak, bu yüzeylerde çapak, sivri uç ve benzeri kusur bulunmayacaktır. Kablo tepsilerinin, su veya gaz borularına, havalandırma kanallarına ve benzeri başka tesisat bölümlerine tesbitine izin verilmeyecektir.
Kablo Kanalları
Projede başkaca belirtilmedikçe, beton kablo kanalının genişliği ve derinliği en az 30 cm olacaktır. Beton kablo kanalının açıkta kalan bölümleri en az 5 mm kalınlığında baklavalı sacdan yapılmış kapaklarla kapatılacaktır. Kanal ağız kenarları, projeye uygun olarak, köşebentlerle takviye edilecektir. Kablo kanalları bitmiş döşeme ile aynı seviyede olacak, kanal kapakları oturduğu yerde sağa sola oynamayacaktır.
İletken Kablo Tipleri
Elektrik içtesisatında, projede başkaca belirtilmedikçe;
* Kolon ve besleme hatları için TS 212’ye uygun 0.6/1 kV, YVV (NYY) veya YVMV (NYCY) tipi kablolar,
* Boru içinde linye ve sorti hatları için TS 833’e uygun NV (NYA) tipi kablolar,
* Sıva üstü antigron tessiat için TS 833’e uygun NVV (NYM) tipi kablolar,
* Telefon dışı zayıf akım tesisatı için TS 833’e uygun NV (NYA) veya NV-C (NYAF) tipi kablolar,
* Telefon tesisatı için TS 3930’a uygun dahili tip kablolar kullanılacaktır.
Kablo İletken Kesitleri
Ana besleme ve kolon hattı kablo iletken kesitleri, hiç bir durumda 4 mm² nin altına düşmemek üzere, projede belirtilen kesitlere uygun olacaktır. Uzunluğu 30 m veya daha az olan aydınlatma linye hatları için en az 2.5 mm², aydınlatma sorti hatları için en az 1.5 mm² kesitinde iletkenler kullanılacaktır. Priz linye ve sorti hatları en az 2.5 mm² kesitinde iletkenlerle yapılacaktır. Uzunluğu 30 m’yi aşan aydınlatma, priz linye hatları için kesit en az 4 mm² olacaktır.
Kumanda kablosu ve telefon dışındaki zayıf akım tesisat kabloları iletken kesiti en az 1.5 mm², telefon kablosu iletken çapı ise en az 0.5mm olacaktır. İndirici transformatör merkezindeki kontrol ve kumanda kabloları ise en az 2.5 mm² kesitinde olacaktır.
Yalıtkan Kılıf Renkleri
Kablo yalıtkan kılıf renkleri, atıf yapılan Türk Standardında belirlenen renk kodlarına uygun olacaktır. Kılıf rengi aynı olan kablolar tüm tesisat boyunca aynı faza bağlı olacaktır. Yeşil-sarı renkte kılıflı damar yalnızca topraklama amacı ile kullanılacaktır. Nötr iletkenleri mavi renkte kılıflı olacaktır.
Buatlar
Kapsam
Bu bölüm, yapıda kuvvetli akım ve zayıf akım tesisatında kullanılan buatlar ve armatür-anahtar-priz kasalarının Özellikleri ile ilgili bölümleri kapsar.
Genel:
Buat ve kasalar TSE standartlarına uygun olacaktır.
Sıva altı tesisatta, tuğla-ytong vb. kargir inşaatlar, brüt beton, tünel kalıp beton perdeli inşaatlar ve alçı panel duvarlı inşaatlar için ayrı özelliklerde olmak üzere uygun buat ve kasalar kullanılacaktır.
Tüm buat ve kasalar termoplastik malzemeden mamul, alevi iletmeyen özellikte olacaktır. Anahtar ve priz kasaları yapıda tesis edilecek anahtar ve priz tipleri için uygun ebatlarda olacaktır.
Tavanda armatür montajı için bu amaçla imal edilmiş özel kasalar kullanılması tavsiye edilir. Bu kasalar kablo çıkışının yanı sıra armatürün tavana asılması için de kullanılacağından askı kancasına sahip olmalı ve askı kancası en az asılacak armatürün 5 katı ağırlığa kadar taşıma kapasitesine sahip olmalıdır. Ancak taşıma kapasitesi hiçbir zaman l0 kg. altında olamaz.
Duvarda aplik tip armatür montajı için bu amaçla imal edilmiş özel kasalar kullanılması tavsiye edilir. Bu kasalar kablo çıkışı yanı sıra armatürün montajı için kullanılacağından bünyesinde gerekli montaj delikleri bulunmalıdır.
Armatür, anahtar ve priz kasaları projelendirme şekli itibariyle buat amacıyla kabul işlemlerini yaptıracak ve çalıştırma müsadesini alacaktır.
Aydınlatma Anahtarları
Kapsam:
Bu bölüm, yapıda aydınlatma tesisatına kumanda etmek amacıyla kullanılan anahtarların özellikleri ile ilgili bölümleri kapsar.
Bu bölümde yapılan tanımlamalar monofaze alternatif akımda 250V nominal gerilime 10A nominal akıma sahip anahtarları kapsar.
Genel:
Tüm anahtarlar TSE standartlarına uygun olacaktır.
Bu şartnamede belirtilmeyen hususlar için “Uyulacak Standartlar” bölümünde belirtilen maddeler yazım sırasına göre geçerli olacaktır.
Anahtarlar kullanılacakları hacme uygun özellikte sıva altı veya sıva üstü montajına uygun olacaklardır. Rutubetli yerlerde kullanılacak olan anahtarlar etans özellikte (min. IP44) olacaktır.
Anahtarların çalışması sessiz olacaktır.
Anahtar gövdesi kendinden sönen sert PVC’den veya porselenden mamul olacaktır. Kontaklar gümüş kaplı olmalıdır. Bağlantı yerleri vidalı veya sıkıştırmalı geçmeli tipte olacak ve en az 2.5mm² kesite kadar iletken bağlanabilecektir.
Anahtarlar, projede veya kontrollük tarafından aksi belirtilmedikçe bitmiş döşemeden 150cm yüksekliğe monte edilecektir.
Yan yana tesis edilecek anahtarlar projesinde belirtilmemiş olsa dahi kombine kasa içinde tesis edilecektir.
Anahtarların ön kapak rengi ve görünüşü dekorasyon ile uyumlu olacak ve kontrollük tarafından belirlenecektir.
Prizler
Kapsam:
Bu bölüm, yapıda priz tesisatında kullanılan prizlerin özellikleri ile ilgili bölümleri kapsar.
Bu bölümde yapılan tanımlamalar monofaze alternatif akımda 250V, trifaze alternatif alamda 500V nominal gerilime, 16A/20A nominal akıma sahip prizleri kapsar.
Genel:
Tüm prizler TSE standartlarına uygun olacaktır.
Bu şartnamede belirtilmeyen hususlar için “Uyulacak Standartlar” bölümünde belirtilen maddeler yazım sırasına göre geçerli olacaktır.
Prizler kullanılacakları hacme uygun özellikte sıva altı veya sıva üstü montajına uygun olacaklardır. Islak hacimlerde ve projesinde gösterilen yerlerde kapaklı prizler kullanılacaktır.
Tüm prizler topraklı tip olacaktır.
Rutubetli yerlerde kullanılacak olan prizler etans özellikte (min. IP44) olacaktır.
Prizlerin gövdesi kendinden sönen sert PVC’den veya porselenden mamul olacaktır. Kontaklar gümüş kaplı olmalıdır. Bağlantı yerleri vidalı veya sıkıştırmalı geçmeli tipte olacak ve en az 2.5mm² kesite kadar iletken bağlanabilecektir.
Prizler, projede veya kontrollük tarafından aksi belirtilmedikçe bitmiş döşemeden 40cm yüksekliğe monte edilecektir.
Yan yana tesis edilecek kuvvetli akım ve zayıf akım prizleri projesinde belirtilmemiş olsa dahi kombine kasa içinde tesis edilecektir.
UPS prizleri kırmızı renkli ve erkek toprak fişli olacaktır.
Prizlerin ön kapak rengi ve görünüşü dekorasyon ile uyumlu olacak ve kontrollük tarafından belirlenecektir.
Aydınlatma Armatürleri ve Lambalar
Tüm aydınlatma armatürlerinin tipleri, lamba tipi sayısı ve güçleri projede belirtildiği şekilde olacaktır.
Fluoresan lamba armatürleri TS 3430 standardına uygun imal edilmiş olacak ve TS 183’e uygun lambalar, starter ve kondansatör gerektirmeyen elektronik balastları, TS 2219’a uygun duyları, ve her türlü yardımcı malzemesi ile birlikte komple olarak temin ve tesis edilecektir. Enkandesan lamba armatürleri TS 593’e uygun özellikte imal edilmiş olacak ve TS 278’e uygun lambası, TS 289’a uygun lamba duyları ve sair malzemesi ile birlikte komple olarak temin ve tesis edilecektir.
Fluoresan aydınlatma armatürlerinin içine monte edilecek olan elektronik balastlar aşağıdaki şartları yerine getirecektir.
Elektronik balastın muhafazası metal veya termoplastik olacak, metal muhafazalı ise topraklama elektrodu bulunacaktır. Bağlantıyı sağlayacak olan klemensler hızlı montaja uygun vidasız klemens olacaktır. Elektronik balast 220 VAC nominal gerilimde ve 50 Hz’lik şebekede çalışacak, şebeke geriliminin 160-250V aralığında sabit ışık verecek ve şebekeden sabit güç çekerek regülasyon sağlayacaktır. Nominal gerilimde klasik sac balasta göre en az %30 enerji tasarrufu sağlayacaktır. Güç faktörü (Cos F) 0.98’den büyük olacaktır. Elektronik harmonik filtre devresi mevcut olacaktır. Harmonik değerleri IEC 555-2 veya EN60555-2 standardına uygun olacaktır. Elektronik balast “warm start” çalışacaktır. Armatüre gerilim uygulandığı zaman flamanları en az 0.4 sn ısıttıktan sonra yanmasını sağlayacaktır. 0-55oC ortam sıcaklıkları arasında çalışacaktır. Dış yüzeydeki sıcaklık artışı 30 oC den fazla olmayacaktır. Çalışırken titreşim yapmayacak, ses çıkartmayacaktır. Lambalardan herhangi birinin arızalanması veya sökülmesi durumunda devreyi otomatik olarak keserek korumaya geçecektir. Armatüre yeni bir lamba takıldığında otomatik olarak tekrar çalışacaktır.